Το Snoezelen® (προφέρεται [ˈsnuzələ(n)]) είναι μέθοδος, τεχνική και θεραπευτική προσέγγιση, με στόχο να καταστείλει ή να διεγείρει τις αισθήσεις. Ο όρος αποτελεί νεολογισμό ο οποίος σχηματίζεται από τις ολλανδικές λέξεις «snuffelen» (χουχουλιάζω, μυρίζω, περιηγούμαι) και «doezelen» (γλαρώνω, λαγοκοιμάμαι).

Το Snoezelen® πρωτοεφαρμόστηκε στα δωμάτια Snoezelen® (Snoezelroom) που εμφανίστηκαν στην Ολλανδία τη δεκαετία του 1970. Είναι μια μη κατευθυντική θεραπεία, που σημαίνει ότι η εμπειρία ελέγχεται από τον θεραπευόμενο και όχι από τον θεραπευτή.  Βασίζεται στην αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον και στην προσωπο-κεντρική προσέγγιση του θεραπευτή, δίνοντας μια ψυχοσυναισθηματική διάσταση στην αισθητικοκινητική εμπειρία του θεραπευόμενου.

Η εστίαση της θεραπείας Snoezelen® δεν είναι στο θεραπευτικό αποτέλεσμα, αλλά στο να βοηθηθούν οι εξυπηρετούμενοι να χαλαρώσουν, να εξερευνήσουν και να αποκομίσουν τη μέγιστη ευχαρίστηση από τη δραστηριότητα στην οποία επιλέγουν να εμπλακούν οι ίδιοι και ο διευκολυντής τους εντός του ΠολυΑισθητηριακού Περιβάλλοντος (Multi-Sensory Environment, MSE).

Τα ΠολυΑισθητηριακά Περιβάλλοντα Snoezelen® είναι χώροι χαλάρωσης που συμβάλλουν στη μείωση της διέγερσης και του άγχους, του αισθήματος έντασης και ταραχής, αλλά μπορούν επίσης να εμπλέξουν και να ευχαριστήσουν τον χρήστη, να παρέχουν αισθητηριακή επίγνωση, να διεγείρουν αντιδράσεις και να ενθαρρύνουν την επικοινωνία.

Τα δωμάτια Snoezelen® είναι ειδικά σχεδιασμένα για να παρέχουν στον χρήστη τους αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως εφέ φωτισμού, χρώματα, προβαλλόμενες εικόνες, ήχους, μουσική, αρώματα κ.λπ.. Μπορεί να περιλαμβάνουν υλικά διαφορετικών υφών στους τοίχους για να εξερευνηθούν απτικά, εξοπλισμό που προσαρμόζεται στο δάπεδο ώστε να τονώσει την αίσθηση της ισορροπίας, φωτιζόμενες οπτικές ίνες και σωλήνες νερού με μπουρμπουλήθρες για οπτική διέγερση, πισίνα με μπάλες κ.ά.. Ο χρήστης ενός δωματίου Snoezelen® συνήθως συνοδεύεται από τον βοηθό ή τον θεραπευτή του.

Πλεονέκτημα της θεραπείας Snoezelen® είναι ότι για την εφαρμογή της δεν είναι απαραίτητη η λεκτική επικοινωνία, γεγονός που την καθιστά ευεργετική για ανθρώπους με αναπτυξιακές αναπηρίες, όπως αυτισμό χαμηλής λειτουργικότητας, ή άνοια ή εγκεφαλική βλάβη, καθώς το ίδιο το ελεγχόμενο ΠολυΑισθητηριακό Περιβάλλον είναι ένα μέσο επικοινωνίας που μπορεί να παρέχει ερεθίσματα σε όσους υπό άλλες συνθήκες θα ήταν σχεδόν αδύνατο να προσεγγιστούν.

Το Snoezelen® μπορεί να βοηθήσει:

• βρέφη και μωρά
• παιδιά
• ενήλικες
• ηλικιωμένους
• εγκύους προ, κατά την διάρκεια και μετά τον τοκετό
• ανθρώπους με πολλαπλές αναπηρίες
• ανθρώπους με αναπτυξιακές διαταραχές
• ανθρώπους με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
• ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές
• ανθρώπους με χρόνιο πόνο
• ανθρώπους με νευροεκφυλιστικά νοσήματα
• ως πρόληψη του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) στα επαγγέλματα υγείας

Βιβλιογραφία

Baker, R., Dowling, Z., Wareing, L. A., Dawson, J., & Assey, J. (1997). Snoezelen: Its long-term and short-term effects on older people with dementia. British Journal of Occupational Therapy, 60(5), 213–218. https://doi.org/10.1177/030802269706000507
Bohain, O. (2021, 27 Σεπτεμβρίου). Snoezelen: La Nouvelle Approche Thérapeutique via Les Sens primaires ! Télésambre. Ανακτήθηκε 25 Νοεμβρίου, 2022, από https://www.telesambre.be/snoezelen-la-nouvelle-approche-therapeutique-les-sens-primaires
Botts, B. H., Hershfeldt, P. A., & Christensen-Sandfort, R. J. (2008). Snoezelen®: Empirical review of product representation. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 23(3), 138–147. https://doi.org/10.1177/1088357608318949
Chung, J. C. C., & Lai, C. K. Y. (2002). Snoezelen for dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2010(1). https://doi.org/10.1002/14651858.cd003152
Lancioni, G. E., Cuvo, A. J., & O’Reilly, M. F. (2002). Snoezelen: an overview of research with people with developmental disabilities and dementia. Disability and rehabilitation, 24(4), 175–184. https://doi.org/10.1080/09638280110074911
Long, A. P., & Haig, L. (1992). How do clients benefit from Snoezelen? an exploratory study. British Journal of Occupational Therapy, 55(3), 103–106. https://doi.org/10.1177/030802269205500307
McKee, S. A., Harris, G. T., Rice, M. E., & Silk, L. (2007). Effects of a Snoezelen room on the behavior of three autistic clients. Research in Developmental Disabilities, 28(3), 304–316. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2006.04.001
Novakovic, N., Milovancevic, M. P., Dejanovic, S. D., & Aleksic, B. (2019). Effects of snoezelen—multisensory environment on cars scale in adolescents and adults with autism spectrum disorder. Research in Developmental Disabilities, 89, 51–58. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2019.03.007
Sensory rooms and therapy explained. Snoezelen Multi-Sensory Environments. (n.d.). Ανακτήθηκε 25 Νοεμβρίου, 2022, από https://www.snoezelen.info/
Staal, J. A., Pinkney, L., & Roane, D. M. (2003). Assessment of stimulus preferences in multisensory environment therapy for older people with dementia. British Journal of Occupational Therapy, 66(12), 542–550. https://doi.org/10.1177/030802260306601202
Thompson, S. B., & Martin, S. (1994). Making sense of multisensory rooms for people with learning disabilities. British Journal of Occupational Therapy, 57(9), 341–344. https://doi.org/10.1177/030802269405700904
Toro, B. (2019). Memory and standing balance after multisensory stimulation in a Snoezelen room in people with moderate learning disabilities. British Journal of Learning Disabilities, 47(4), 270–278. https://doi.org/10.1111/bld.12289
Van Diepen, E., Baillon, S. F., Redman, J., Rooke, N., Spencer, D. A., & Prettyman, R. (2002). A pilot study of the physiological and behavioural effects of snoezelen in dementia. British Journal of Occupational Therapy, 65(2), 61–66. https://doi.org/10.1177/030802260206500203